Portugalski pies dowodny

Portugalski pies dowodny to wyjątkowa rasa, która przez wieki towarzyszyła rybakom na wybrzeżu Atlantyku, pomagając im w połowie ryb, dostarczaniu wiadomości czy pilnowaniu sprzętu. Obecnie ten pies stał się popularny nie tylko jako pomocnik na wodzie, ale również jako pies rodzinny, sportowy i terapeutyczny. Odporność fizyczna oraz ogromna inteligencja sprawiają, że idealnie sprawdza się w różnych zadaniach, a jego przyjacielskie usposobienie czyni go wiernym towarzyszem.

Zalety:

• Wyjątkowo inteligentny – szybko się uczy i łatwo adaptuje do nowych sytuacji

• Bardzo lojalny i przywiązany do swojej rodziny

• Ma wysoką energię i uwielbia aktywność fizyczną

• Świetny pływak, idealny dla osób uprawiających sporty wodne

• Zwykle dobrze dogaduje się z dziećmi i innymi psami

• Nadaje się do dogoterapii i pracy z osobami niepełnosprawnymi

• Mało linieje – niektóre osobniki mogą być odpowiednie dla alergików

• Łatwy do szkolenia, chętnie współpracuje z człowiekiem

Wady:

• Wymaga dużej dawki codziennego ruchu, nie nadaje się dla osób prowadzących siedzący tryb życia

• Potrzebuje konsekwentnego wychowania i stymulacji umysłowej

• Bywa uparty i niezależny, jeśli nie otrzymuje odpowiedniego prowadzenia

• Ma silny instynkt aportowania i pasji wodnej – może uciekać w stronę wody

• Nieodpowiednio socjalizowany może być zaborczy względem opiekuna

• Konieczna regularna pielęgnacja sierści, w tym strzyżenie

• Nie znosi samotności – źle znosi długą rozłąkę z człowiekiem

• Wymaga odpowiednio zbilansowanej diety, szczególnie w okresie wzrostu

Rasa ta ma bardzo długą historię, sięgającą średniowiecznych czasów Portugalii. Psy te były niezwykle cenione przez lokalnych rybaków – pomagały zaganiać ryby do sieci, przekazywać wiadomości między łodziami, a nawet ratować ludzi z wody. Ich umiejętność nurkowania i pływania była znana i doceniana na całym wybrzeżu Atlantyku. Mimo że w XX wieku rasa niemal wyginęła, udało się ją odtworzyć dzięki zaangażowaniu hodowców.

Portugalski pies dowodny to średniej wielkości pies o krępej, muskularnej budowie i silnym, zwartym ciele. Charakterystyczne dla tej rasy są również gęste, kędzierzawe lub faliste włosy, które nie posiadają podszerstka, co sprawia, że pies nie linieje w tradycyjny sposób. Ogon noszony jest wysoko, z charakterystyczną sierścią przypominającą chorągiewkę.

Psy tej rasy są pełne energii, inteligentne i bardzo przywiązane do swojej rodziny. Ich naturalna ciekawość świata i potrzeba aktywności sprawiają, że potrzebują zaangażowanego opiekuna. Lubią pracę z człowiekiem i sprawdzają się w wielu dyscyplinach sportowych – od agility po obedience, a także w pracy ratowniczej.

Wzrost: 43–57 cm, różnice zależne od płci

Waga: 16–27 kg, umięśniona sylwetka

Umaszczenie:  Czarne, brązowe, białe, czasem z białymi znaczeniami

Średnia długość życia: 11–14 lat

Pochodzenie: Portugalia

Grupa FCI: Grupa 8: Aportery, płochacze i psy dowodne, sekcja 3 – Psy dowodne

Portugalski pies dowodny to rasa, która zachwyca niezwykłym temperamentem, inteligencją i energią. Są to psy bardzo oddane, lojalne i nastawione na współpracę z człowiekiem. Uwielbiają towarzystwo opiekuna, nie znoszą samotności i źle czują się, gdy pozostają same na dłużej. Cechuje je wysoka emocjonalność – szybko przywiązują się do ludzi, bywają wręcz cieńmi swojego właściciela. Dzięki swojemu wrodzonemu instynktowi pracy, psy te potrzebują zajęcia – zarówno fizycznego, jak i umysłowego. Są radosne, czujne, towarzyskie, ale i niezależne. Niektóre osobniki mogą przejawiać silną potrzebę kontrolowania otoczenia, dlatego bardzo ważna jest ich odpowiednia socjalizacja i wychowanie.

To doskonała rasa dla rodzin z dziećmi, zwłaszcza tych aktywnych. Portugalski pies dowodny ma pogodny, łagodny charakter i dużo cierpliwości – nie złości się łatwo i z reguły dobrze znosi dziecięce zaczepki. Chętnie się bawi, aportuje, biega i pływa z dziećmi, ale trzeba pamiętać, że jest to pies silny i pełen energii, więc powinien być uczony delikatności, a kontakt z małymi dziećmi zawsze należy nadzorować. Przy odpowiednim wychowaniu i wzajemnym szacunku relacje z dziećmi bywają bardzo bliskie i emocjonalne – pies może stać się najlepszym towarzyszem zabaw i wiernym opiekunem malucha.

Dobrze socjalizowany pies tej rasy zwykle nie ma problemu z akceptacją innych zwierząt w domu. To rasa o stosunkowo niskim instynkcie łowieckim, więc potrafi żyć w zgodzie z kotami, królikami czy innymi psami. Ważne jest jednak, by od szczenięcia przyzwyczajać go do obecności różnych gatunków – pies dowodny może początkowo być zbyt ciekawski lub natarczywy, szczególnie wobec mniejszych zwierząt. Jego towarzyskość i potrzeba kontaktu czynią z niego otwartego pupila, który zazwyczaj dobrze odnajduje się w grupie.

Choć ten pies ma energię na miarę sportowca, może mieszkać w bloku – pod warunkiem zapewnienia mu odpowiedniej ilości aktywności fizycznej i umysłowej. Brak ogródka nie jest przeszkodą, o ile właściciel poświęca psu dużo czasu, wychodzi z nim na długie spacery i zapewnia mu bodźce intelektualne. Pies ten źle znosi nudę – zostawiony sam na wiele godzin, może niszczyć meble, szczekać lub przejawiać zachowania destrukcyjne. Najlepiej sprawdzi się u osób aktywnych, które traktują psa jako pełnoprawnego członka rodziny i mają czas, by spędzać z nim każdy dzień aktywnie.

To pies bardzo bystry i chętny do nauki, jednak potrzebuje konsekwentnego, łagodnego prowadzenia. Rasa ta doskonale radzi sobie w szkoleniu posłuszeństwa, sportach kynologicznych, tropieniu czy nawet pracy terapeutycznej. Uwielbia wyzwania i z radością wykonuje nowe zadania, o ile szkolenie jest ciekawe i urozmaicone. Stosowanie kar fizycznych może sprawić, że pies zamknie się w sobie – znacznie lepiej reaguje na nagrody i pozytywne wzmocnienie. Wychowanie szczeniaka warto rozpocząć jak najwcześniej, dbając o socjalizację i budowanie relacji opartej na zaufaniu.

Zdecydowanie tak – to jedna z inteligentniejszych ras psów użytkowych. Portugalski pies dowodny potrafi uczyć się bardzo szybko, zwłaszcza jeśli wie, że nauka prowadzi do czegoś przyjemnego. Potrafi analizować sytuacje, dostosowywać się do zmian i przewidywać reakcje opiekuna. Równocześnie, jeśli nie jest odpowiednio stymulowany intelektualnie, może zacząć „kombinować” po swojemu – co nie zawsze bywa pożądane. Inteligencja idzie u tej rasy w parze z dużą niezależnością, dlatego ważna jest motywacja i zbudowanie autorytetu właściciela.

Zazwyczaj nie jest to pies o silnym popędzie do ucieczek, jednak jego miłość do wody, ruchu i niezależność mogą skłonić go do chwilowej eksploracji otoczenia – zwłaszcza jeśli poczuje zapach wody w pobliżu. Może samowolnie wskoczyć do jeziora lub rzeki, a czasem też pobiec za interesującym zapachem. Dlatego zaleca się, by spacer bez smyczy odbywał się tylko na dobrze zabezpieczonym, ogrodzonym terenie lub po wcześniejszym przeszkoleniu psa z zakresu przywoływania.

Absolutnie tak – to jedna z ras, które czują się w wodzie jak ryba. Psy te mają błony między palcami, które ułatwiają im poruszanie się w wodzie, a ich futro doskonale izoluje ciało. Woda to ich naturalne środowisko – potrafią pływać długie dystanse, zanurkować i chwycić przedmiot z dna. Dlatego idealnie sprawdzają się u osób, które spędzają czas nad jeziorem, morzem czy uprawiają sporty wodne. Kąpiele i aportowanie z wody są ich żywiołem i stanowią doskonały sposób na rozładowanie energii.

Portugalski pies dowodny nie należy do ras szczególnie hałaśliwych. Zazwyczaj szczeka umiarkowanie i robi to tylko wtedy, gdy ma ku temu powód – np. chce ostrzec przed obcym, wyrazić emocje lub zwrócić na siebie uwagę. Nie jest to pies, który bezustannie ujada, ale jeśli będzie zaniedbany, znudzony lub zestresowany, może rozwinąć natrętne szczekanie jako formę rozładowania frustracji. W odpowiednio prowadzonym domu, gdzie ma kontakt z człowiekiem i możliwość aktywnego życia, zachowuje się raczej spokojnie i komunikatywnie. Jego szczek jest czysty, donośny i wyrazisty, więc może być dobrym stróżem, choć nieagresywnym.

To pies stworzony do intensywnej pracy fizycznej i umysłowej. Portugalski pies dowodny potrzebuje co najmniej 1,5–2 godzin ruchu dziennie, a najlepiej, by w ciągu dnia miał kilka aktywnych sesji – nie tylko spacerów, ale również biegania, aportowania czy zabaw w wodzie. To doskonały towarzysz dla osób uprawiających sporty: jogging, długie spacery, rower czy paddleboarding. Bardzo lubi także pływanie i nurkowanie, więc każda okazja do wejścia do wody jest dla niego wielką radością. Warto również zadbać o stymulację umysłową – gry węchowe, nauka sztuczek czy szkolenie z posłuszeństwa są dla niego równie ważne jak aktywność fizyczna.

To ogólnie zdrowa, silna i odporna rasa, która cieszy się dobrą kondycją fizyczną. Portugalski pies dowodny jest zbudowany harmonijnie, ma mocne stawy i dobrą wydolność. Rzadko zapada na choroby sezonowe czy infekcje, o ile jego potrzeby fizyczne i psychiczne są zaspokojone. Ze względu na swoją budowę i aktywność warto jednak regularnie kontrolować stan stawów, zębów i uszu – zwłaszcza po kąpielach. Dzięki swojej wodoodpornej sierści rzadko marznie, ale trzeba uważać na przegrzanie w upały – jego gęste futro może utrudniać termoregulację w wysokiej temperaturze.

Choć rasa jest stosunkowo zdrowa, Portugalski pies dowodny może być obciążony genetycznie kilkoma schorzeniami. Do najczęstszych należą:

• Dysplazja stawu biodrowego – jak u większości średnich i dużych ras, choć nie jest bardzo powszechna.

• Postępujący zanik siatkówki (PRA) – choroba dziedziczna mogąca prowadzić do ślepoty.

• Katarakta – zaćma może pojawić się z wiekiem.

• Choroby serca – w niektórych liniach zdarzają się wady wrodzone.

Dlatego kupując szczeniaka, należy wymagać od hodowcy wyników badań genetycznych rodziców oraz dokumentacji potwierdzającej dobry stan zdrowia. Regularne wizyty u weterynarza i badania profilaktyczne znacząco wydłużają życie psa.

Portugalski pies dowodny żyje przeciętnie 12–14 lat, choć wiele osobników dożywa nawet 15 czy 16 lat w dobrej kondycji. Kluczowe znaczenie ma tutaj tryb życia, dieta, opieka weterynaryjna i odpowiednia ilość ruchu. Psy tej rasy długo zachowują młodzieńczy temperament i aktywność, a ich wiek niekoniecznie widać po zachowaniu. Z wiekiem mogą pojawić się choroby stawów lub zębów, dlatego warto zawczasu zadbać o profilaktykę.

Jedną z charakterystycznych cech rasy jest kędzierzawa, wodoodporna sierść, która nie linieje, ale wymaga regularnej pielęgnacji. Portugalski pies dowodny nie gubi sierści w sposób intensywny, ale jego futro może się filcować i kołtunić, zwłaszcza po kąpieli. Dlatego:

• Należy go szczotkować co 2–3 dni, używając szczotek do psów o kręconej sierści.

• Strzyżenie jest zalecane co 6–8 tygodni, szczególnie jeśli pies jest aktywny na zewnątrz.

• Uszy powinny być regularnie czyszczone, zwłaszcza po pływaniu, aby zapobiec infekcjom.

• Pazury warto kontrolować i przycinać, jeśli pies nie ściera ich naturalnie.

Dzięki regularnej pielęgnacji pies nie tylko pięknie wygląda, ale też lepiej się czuje i rzadziej choruje.

Portugalski pies dowodny praktycznie nie linieje, co oznacza, że jego sierść nie wypada sezonowo jak u wielu innych ras. Wynika to z braku podszerstka i charakterystycznej struktury włosa – jest ona zbliżona do ludzkiego. To ogromna zaleta dla osób, które nie chcą mieć sierści na ubraniach i meblach. Należy jednak pamiętać, że włos rośnie nieustannie i dlatego konieczne jest jego regularne przycinanie. Choć nie gubi sierści, wymaga więc dużo uwagi pielęgnacyjnej.

Tak, Portugalski pies dowodny często bywa polecany osobom z alergią na sierść, ponieważ:

• Nie linieje,

• Ma strukturę włosa zbliżoną do ludzkiego,

• Wytwarza mniej alergenów niż wiele innych ras.

Warto jednak pamiętać, że żaden pies nie jest całkowicie hipoalergiczny – reakcje alergiczne mogą być wywoływane nie tylko przez sierść, ale także ślinę czy łupież. Dlatego przed zakupem warto spędzić kilka godzin z dorosłym psem tej rasy, aby upewnić się, że nie pojawią się objawy uczulenia.

Portugalski pies dowodny to rasa o dużym zapotrzebowaniu energetycznym. Jego dieta powinna być wysokobiałkowa, dobrze zbilansowana i lekkostrawna. Ze względu na jego aktywność fizyczną, mięśnie potrzebują stałej regeneracji, dlatego podstawą żywienia powinno być mięso dobrej jakości – wołowina, indyk, jagnięcina, a także ryby morskie.

Warto wybierać karmy z dodatkiem:

• Glukozaminy i chondroityny (dla stawów),

• Kwasy omega-3 i omega-6 (dla skóry i sierści),

• Probiotyków (dla układu trawiennego),

• Warzyw i owoców jako naturalnych źródeł witamin.

Dobrze sprawdza się zarówno karma sucha klasy premium, jak i dieta BARF, jeśli właściciel ma doświadczenie i może zadbać o jej odpowiednie zbilansowanie. Nie zaleca się natomiast podawania resztek ze stołu, produktów przetworzonych, zbóż czy tłustych mięs – mogą prowadzić do problemów trawiennych.

Dorosły Portugalski pies dowodny powinien być karmiony 2 razy dziennie – rano i wieczorem, najlepiej o stałych porach. Dawkę dobową należy dopasować do masy ciała, poziomu aktywności i wieku psa. Psy bardzo aktywne mogą potrzebować więcej kalorii, zwłaszcza przy intensywnym ruchu i pracy w wodzie.

Szczenięta (do 6. miesiąca życia) powinny jeść 3–4 razy dziennie, ponieważ ich metabolizm jest szybszy, a mniejsze żołądki nie tolerują dużych porcji naraz.

Zaleca się, aby posiłek był podawany co najmniej 1–1,5 godziny po intensywnym wysiłku fizycznym, by uniknąć problemów trawiennych i skrętu żołądka, który może wystąpić u psów średnich i dużych ras.

Cena Portugalskiego psa dowodnego z legalnej hodowli zarejestrowanej w ZKwP (FCI) w Polsce wynosi zazwyczaj od 5000 do 9000 zł. Ceny mogą się różnić w zależności od:

• Renomy hodowli i doświadczenia hodowcy,

• Rodowodu i osiągnięć wystawowych rodziców,

• Przeznaczenia psa (pies do hodowli, wystaw czy „na kolanka”).

Szczenięta z bardzo dobrych linii użytkowych, po utytułowanych rodzicach, mogą kosztować ponad 10 000 zł, zwłaszcza jeśli mają predyspozycje do dalszego rozrodu lub wystaw. Należy zawsze unikać podejrzanych ogłoszeń z tanimi szczeniętami „bez papierów” – mogą to być psy z pseudohodowli, obciążone chorobami genetycznymi.

Miesięczne koszty utrzymania Portugalskiego psa dowodnego to średnio 300–500 zł miesięcznie, ale w zależności od stylu życia i diety, mogą być znacznie wyższe. W skład typowych kosztów wchodzą:

• Karma dobrej jakości: 200–350 zł/miesiąc,

• Pielęgnacja (strzyżenie, szampony, szczotki): 50–100 zł/miesiąc,

• Weterynarz (szczepienia, profilaktyka, odrobaczanie): średnio 600–800 zł rocznie,

• Zabawki, akcesoria, smakołyki, szkolenie: 50–150 zł/miesiąc.

Do tego należy doliczyć koszty jednorazowe: wyprawka, kastracja/sterylizacja (ok. 500–800 zł), badania genetyczne, szkolenie z behawiorystą czy nagłe wizyty u weterynarza. Psy tej rasy są dość zdrowe, ale aktywny tryb życia może skutkować np. urazami.

• To jedna z niewielu ras psów, które potrafią nurkować z otwartymi oczami – były szkolone do szukania i wyławiania rybackich narzędzi z dna morza.

• U portugalskich rybaków psy te miały nawet własne „pensje” – przysługiwała im porcja jedzenia i udział w połowie.

• Mają charakterystyczny włos, nie sierść – struktura futra przypomina ludzkie włosy, dlatego linienie nie występuje.

• Jeden z Portugalskich psów dowodnych należał do rodziny prezydenta USA Baracka Obamy – pies Bo zamieszkał w Białym Domu.

• Psy tej rasy świetnie pływają i uwielbiają wodę, ale też chętnie uczą się trików, agility i dogoterapii.

• Portugalski pies dowodny ma naturalny instynkt do współpracy z człowiekiem, dlatego często sprawdza się jako pies ratowniczy lub tropiący.

• Rasa była przez pewien czas zagrożona wyginięciem – w latach 30. XX wieku pozostało mniej niż 50 osobników.

• W wielu krajach są wybierane jako psy do pracy z dziećmi i osobami z autyzmem, ponieważ są bardzo empatyczne i cierpliwe.