Owczarek staroniemiecki

Owczarek Staroniemiecki (Altdeutscher Schäferhund) to rasa, która w ostatnich latach przeżywa prawdziwy renesans. Dla wielu miłośników kynologii jest to "prawdziwy owczarek" – pies o prostej linii grzbietu, długiej, gęstej sierści i zrównoważonym charakterze, przypominający psy sprzed kilkudziesięciu lat. Choć genetycznie jest bardzo blisko spokrewniony z Owczarkiem Niemieckim, różni się od nowoczesnych linii wystawowych budową ciała (brak opadającego zadu) oraz typem owłosienia. To pies wszechstronny: doskonały stróż, wierny towarzysz rodziny i niestrudzony kompan do aktywnego spędzania czasu.

Zalety

• Zdrowsza anatomia: Prosty grzbiet sprawia, że psy te rzadziej cierpią na skrajne problemy z poruszaniem się, typowe dla "przekątowanych" owczarków wystawowych.

• Zrównoważony charakter: Zazwyczaj są mniej nadpobudliwe i nerwowe niż niektóre linie użytkowe owczarków niemieckich.

• Wszechstronność: Nadają się do szkoleń, sportów, pracy węchowej oraz jako psy rodzinne.

• Wygląd: Imponująca, długa szata i "wilczy" wygląd budzą respekt i zachwyt.

• Lojalność: Tworzą niezwykle silną więź z opiekunem, są gotowe bronić go w każdej sytuacji.

Wady

• Intensywne linienie: Długa sierść z gęstym podszerstkiem wymaga częstego czesania i jest uciążliwa podczas wymiany włosa.

• Wymagania szkoleniowe: To duży, silny pies obronny – bez odpowiedniego prowadzenia może stać się uciążliwy lub agresywny.

• Potrzeba ruchu: Nie jest to pies dla domatorów; wymaga codziennej dawki aktywności fizycznej i psychicznej.

• Szczekliwość: Jako pies stróżujący ma tendencję do głośnego alarmowania o zagrożeniu.

Termin "Owczarek Staroniemiecki" jest nieco zawiły. Historycznie odnosił się do psów pasterskich z różnych regionów Niemiec, które nie zostały włączone do wzorca nowoczesnego Owczarka Niemieckiego. Jednak współczesny "Altdeutscher Schäferhund" to w dużej mierze potomkowie owczarków niemieckich długowłosych, które przez lata były usuwane z hodowli FCI (uznawano długi włos za wadę). Hodowcy, którzy nie zgadzali się z kierunkiem selekcji na opadający zad i krótki włos, założyli własne kluby (głównie w Niemczech Wschodnich – DDR), pielęgnując linię psów o prostej budowie i długim włosie. Dopiero w 2011 roku FCI uznało odmianę długowłosą Owczarka Niemieckiego, ale Owczarek Staroniemiecki wciąż funkcjonuje jako odrębna linia hodowlana (poza FCI lub w niezależnych klubach), skupiająca się na zdrowiu i pierwotnym typie psa.

Owczarek Staroniemiecki to pies o mocnej, ale nie ociężałej budowie. Jest nieco potężniejszy od standardowego owczarka niemieckiego. Jego sylwetka wpisuje się w prostokąt. Głowa jest proporcjonalna, z silną kufą i stojącymi uszami. Oczy są ciemne, o bystrym i pewnym siebie wyrazie. Ogon jest puszysty, sięgający stawu skokowego, noszony nisko w spoczynku.

To pies emanujący siłą i pewnością siebie. Kluczową cechą odróżniającą go od wielu współczesnych owczarków jest linia grzbietu – prosta lub tylko lekko opadająca, co zapewnia naturalny i wydajny ruch.

Wzrost: Psy są potężne, osiągają 60–68 cm w kłębie, suki są nieco mniejsze (55–63 cm)

Waga: Samce potrafią ważyć nawet do 50 kg, suki zazwyczaj mieszczą się w przedziale 30–40 kg.

Umaszczenie: Najczęściej spotykane to czarne podpalane (klasyczne), czarne, wilczaste (czaprakowe) w różnych odcieniach szarości i rudości.

Średnia długość życia: Żyją przeciętnie 10–13 lat, co jest dobrym wynikiem jak na tak dużą rasę.

Pochodzenie: Niemcy.

Grupa: W zależności od organizacji kynologicznej, często klasyfikowany jako odmiana Owczarka Niemieckiego lub osobna rasa w klubach niezależnych (poza głównym podziałem FCI).

Owczarek Staroniemiecki to pies o stabilnej psychice. Jest odważny, czujny i nieustępliwy, ale nie powinien być agresywny bez powodu. Cechuje go wysoki próg pobudzenia (jest mniej "elektryczny" niż linie sportowe). W domu potrafi być spokojnym pieszczochem, ale na zewnątrz zmienia się w aktywnego pracusia. Jego instynkt terytorialny jest silnie rozwinięty.

W stosunku do dzieci z własnej rodziny jest zazwyczaj opiekuńczy, cierpliwy i wyrozumiały. Traktuje je jak członków stada, których należy chronić. Ze względu na gabaryty psa, zabawy z małymi dziećmi powinny odbywać się pod nadzorem – machnięcie ogonem lub niechcące potrącenie może przewrócić malucha.

Przy odpowiedniej socjalizacji Owczarek Staroniemiecki dobrze dogaduje się z innymi zwierzętami. Jeśli wychowuje się z kotem czy innym psem, będą one częścią jego "stada". Wobec obcych psów, zwłaszcza tej samej płci, może wykazywać dominację, dlatego wczesne kontakty z innymi czworonogami są kluczowe.

Teoretycznie tak, o ile właściciel poświęci mu kilka godzin dziennie na aktywny spacer i pracę umysłową. Jednak ze względu na gabaryty i obfitą sierść (ryzyko przegrzania zimą w ogrzewanym lokalu), znacznie lepiej czuje się w domu z ogrodem. Należy pamiętać, że sam ogród nie wystarczy – pies pozostawiony sam sobie w ogrodzie zdziczeje i stanie się sfrustrowanym stróżem. Potrzebuje kontaktu z człowiekiem.

To rasa stworzona do pracy z człowiekiem. Są niezwykle pojętne i chętne do współpracy. Szkolenie powinno być konsekwentne, oparte na jasnych zasadach i nagrodach. Owczarki te źle znoszą brutalne traktowanie, ale wymagają pewnego siebie przewodnika, który wyznaczy granice. Brak szkolenia w przypadku tak silnego psa jest prostą drogą do problemów behawioralnych.

Tak, należą do czołówki najinteligentniejszych psów. Uczą się błyskawicznie, zarówno dobrych, jak i złych zachowań. Potrzebują wyzwań intelektualnych – tropienia, posłuszeństwa sportowego (Obedience) czy zabaw węchowych, aby czuć się spełnionym.

Z reguły nie mają tendencji do włóczęgostwa. Są psami terytorialnymi i pilnują się swojego terenu oraz opiekuna. Jednak niespożytkowana energia może skłonić znudzonego psa do szukania przygód na własną łapę (np. przeskoczenia ogrodzenia).

Większość przedstawicieli tej rasy uwielbia wodę i chętnie aportuje z jeziora czy rzeki. Pływanie to dla nich doskonała forma aktywności, która nie obciąża stawów.

Tak, jest to rasa stróżująca. Owczarek Staroniemiecki zasygnalizuje każdą zmianę w otoczeniu i pojawienie się intruza. W bloku może to być uciążliwe, jeśli pies nie zostanie nauczony komendy "cisza" lub wyciszania emocji.

Dużo. To pies pracujący. Krótki spacer na smyczy to za mało. Wymaga długich spacerów, możliwości swobodnego wybiegania się oraz pracy umysłowej. Zmęczony owczarek to grzeczny owczarek.

Rasa ta uchodzi za zdrowszą od typowych owczarków niemieckich z linii wystawowych, głównie ze względu na prostszy grzbiet i mniejsze obciążenie tylnych kończyn. Są to psy wytrzymałe i odporne na warunki atmosferyczne.

Mimo lepszej budowy, rasa jest narażona na typowe schorzenia dużych psów:

• Dysplazja stawów biodrowych i łokciowych (HD, ED).

• Mielopatia zwyrodnieniowa (DM) – postępujący paraliż kończyn tylnych (dostępne są testy genetyczne).

• Skręt żołądka.

• Problemy skórne i alergie (rzadziej niż u krótkowłosych kuzynów, ale się zdarzają).

Średnia długość życia to 10–12 lat. Psy utrzymywane w dobrej kondycji, szczupłe i aktywne, często dożywają 13–14 lat.

Pielęgnacja opiera się głównie na dbaniu o sierść. Długi włos ma tendencję do kołtunienia się, zwłaszcza za uszami, w pachwinach i na ogonie. Konieczne jest czesanie psa przynajmniej 2-3 razy w tygodniu, a w okresie linienia – codziennie. Kąpiele tylko w razie konieczności.

Tak, bardzo intensywnie. Dwa razy do roku zrzucają gęsty podszerstek, co oznacza "dywany" z sierści w domu. Przez resztę roku linienie jest umiarkowane, ale sierść jest obecna wszędzie.

Zdecydowanie nie. Ogromna ilość sierści, podszerstka i naskórka sprawia, że jest to jedna z gorszych ras dla osób uczulonych na psy.

Wymagają karmy wysokiej jakości, bogatej w białko zwierzęce. Ze względu na ryzyko skrętu żołądka, należy unikać karm pęczniejących i zapewnić odpoczynek po posiłku. Dobrze sprawdza się dieta BARF, o ile jest odpowiednio suplementowana (szczególnie pod kątem ochrony stawów).

Dorosłe psy karmimy dwa razy dziennie. Szczenięta w fazie wzrostu wymagają 3-4 posiłków dziennie.

Cena szczenięcia z dobrej hodowli, która bada psy pod kątem dysplazji i dba o socjalizację, waha się zazwyczaj od 3000 do 5000 złotych. Cena zależy od renomy hodowli i pochodzenia rodziców.

Utrzymanie dużego psa jest kosztowne. Miesięczny koszt wyżywienia (dobrej jakości karma sucha lub dieta mięsna) to wydatek rzędu 300–500 zł. Do tego należy doliczyć preparaty na kleszcze (tabletki, obroże – ok. 50-150 zł co kilka miesięcy), regularne odrobaczanie, szczepienia oraz ewentualne suplementy na stawy. Średni miesięczny koszt, nie wliczając nagłych wizyt u weterynarza, wynosi około 400–600 zł.

• Wielu miłośników rasy uważa, że Owczarek Staroniemiecki to powrót do korzeni – tak wyglądały psy, które grały w starych filmach wojennych (np. Szarik w serialu "Czterej pancerni i pies" był w typie owczarka o prostym grzbiecie, choć krótkowłosym, ale budową przypominał dzisiejsze linie użytkowe/staroniemieckie bardziej niż wystawowe).

• Mimo nazwy "Staroniemiecki", przez wiele lat rasa ta nie istniała oficjalnie w strukturach największych organizacji kynologicznych, będąc "przechowywana" przez pasjonatów spoza głównego nurtu.

• Często mylony jest z Owczarkiem Wschodnioeuropejskim, który jest jednak rasą wyhodowaną w ZSRR na bazie owczarków niemieckich, ale jest od nich znacznie większy i masywniejszy.